Autisme en reizen

Al een poosje wil ik laten zien hoe ik reizen ervaar als autistisch persoon. Maar het is niet zo makkelijk voor mij om hierover te schrijven of te filmen, want ik reis niet iedere dag.
Een maand geleden kreeg ik onverwacht de vraag of ik op iemands hond en huis wilde passen in Portugal. Dat leek mij wel wat, dus de laatste week van april zat ik, samen met mijn moeder, aan de andere van Europa. Dat leek mij een mooi moment om te gaan praten over reizen met autisme. Ik heb mijn camera meegenomen en gefilmd waar ik tegen aanloop. 

Eerlijk gezegd vond ik het best lastig om te filmen, omdat ik niet gewend ben te improviseren en de camera mee te nemen tijdens dingen die ik doe. De video (die onderaan deze pagina te vinden is) is daarom rommeliger geworden dan ik had gehoopt. Maar we moeten het er maar mee doen. In de video deel ik een aantal tips die mij helpen, en hopelijk jou ook. Dezelfde tips deel ik hier in dit artikel:

Tip 1. Research doen
Voordat ik ga, zoek ik op wat er te doen is op de plaats waar ik naartoe ga. Op deze manier kan ik alvast een beetje een planning maken van wat ik wil en kan doen/zien. Ook kijk ik alvast op een kaart van de omgeving (Google Maps bijvoorbeeld) zodat ik een beeld heb van waar ik ben en waar andere dingen zijn. En meestal zoek ik ook alvast een paar eetgelegenheden op. Dit geeft voorspelbaarheid, maar het is voor mij ook prettig om te weten waar je vegetarisch/veganistisch kan eten.
Dit vooraf opzoeken is iets wat mij heel erg helpt, maar ik kan me voorstellen dat niet iedereen het leuk vindt om hier tijd in te stoppen.
Overigens maak ik geen strakke planning, want ik heb gemerkt dat hoe meer er gepland staat, hoe groter het risico dat het anders kan lopen. Dit bezorgt mij extra stress. Ik bekijk dus wat er te zien en te doen is, en bedenk een paar opties. Ook bedenk ik naast plan A al een plan B of C, zodat, mocht er iets mislopen, het geen ramp is.

Tip 2. Pak-lijstje maken
Dit doe ik altijd als ik op reis ga. Ik maak een lijstje van wat ik mee wil nemen, en streep het af als ik het heb klaargelegd. En nog een keer als ik het heb ingepakt. Voor mij werkt het ook het beste om een paar dagen van te voren te beginnen met pakken, in plaats van het laatste moment. Zo’n lijstje helpt mij enorm en ik weet zeker dat ik niets vergeet. Daarnaast vind ik het een rustgevende manier van me voorbereiden op een reis.

Tip 3. Opruimen en schoonmaken
Dit is misschien niet het leukste om te doen vlak voordat je weggaat, maar ik kan je verzekeren dat je jezelf dankbaar bent als je terugkomt. De dag voor ik weg ga zorg ik dat mijn kamer opgeruimd en schoon is, en mijn bed verschoond en opgemaakt. Als ik dan terugkom van de reis hoef ik alleen maar mijn koffer uit te pakken en mijn schone bed in te duiken.

Tip 4. Autisme survival pakket
Hiermee bedoel ik niet dat ik een pakket heb met EHBO-spullen, of een noodsignaal, of zo. Wat ik hiermee bedoel is dat ik altijd een paar dingen mee neem die mij kunnen helpen om te gaan met de prikkels en onvoorspelbaarheid die bij een reis horen. Deze dingen zijn voor mij onder andere: een zonnebril, geluidsdempende koptelefoon, iets om te doen (leesboek, puzzelboekje, etc.) en een klein knuffeltje.
Als ik dan in een stressvolle situatie kom en ik dreig overspoeld te raken, dan kan ik mezelf in ieder geval proberen te kalmeren en af te leiden.

Tip 5. Op tijd inchecken
Dit is meer een tip voor als je met het vliegtuig gaat, maar ook voor andere manieren van reizen is het prettig om alles op tijd te regelen zodat je er later niet onnodig stress door krijgt.
Naar Portugal zijn we gevlogen. Ik probeer altijd met alleen handbagage te reizen. Zo kun je thuis al inchecken en op het vliegveld meteen doorlopen naar de douane. Ook scheelt het dat je niet hoeft te wachten op je grote koffer en kan je meteen doorlopen naar de uitgang.

Tip 6. De douane en andere drukke plekken
Net als de meeste autisten houd ik niet van drukke plekken. Alle prikkels die er zijn zorgen ervoor dat ik overspoeld raak. Ook de douane op het vliegveld vind ik doodeng. Het is er altijd druk, er heerst spanning, en met een beetje pech gaan mensen aan je zitten of door je spullen heen.
Mijn tips hiervoor zijn; wanneer het kan reis met iemand samen, zodat de ander je kan steunen als het nodig is. Ik had in dit geval mijn moeder bij me. Als je het oké vindt, kun je aangeven dat je autistisch bent. Meestal wordt er dan een beetje rekening met je gehouden en wat rustiger aan gedaan. Dit is overigens niet altijd zo, zeker als je er ‘niet autistisch uitziet’. Ikzelf heb een autipas. Soms mag ik hiermee de drukte vermijden, maar het geeft ook duidelijkheid als door de spanning communiceren lastig wordt. Dat is voor mij soms een probleem en de autipas kan dan houvast bieden en een uitkomst zijn.

Tip 7. Rustdag(en) inplannen
Omdat we op een hond en een huis moesten passen, was het een redelijk rustige ‘vakantie’. Als we ergens naartoe gingen om wat te doen, was het maar voor hooguit 3 uurtjes en de rest van de dag waren we in het huis of aan het wandelen met de hond. Desondanks was ik op een gegeven moment toch overprikkeld. Ik merkte het toen ik wakker werd. Ik was draaierig, voelde me misselijk, moe en koud. En als ik overprikkeld ben wordt mijn coördinatie minder, dus ik struikelde veel.
Ik merkte mijn overprikkeldheid op tijd op en die dag hebben we extra rustig aan gedaan. En na een nacht goed slapen, was het de dag erna weer goed.

Tip 8. De natuur opzoeken
Dit is een persoonlijke tip, want niet iedereen houd evenveel van de natuur. Maar voor mij is dit een must. Ik heb de rust van de natuur echt nodig, wil ik een reis vol kunnen houden. Ik probeer daarom tijdens dat ik research doe te kijken waar groene plekjes zijn. En zeker als ik naar een stad of andere drukke plek ben geweest, probeer ik de dag erna de natuur in te gaan of iets anders rustigs te doen.
Als dit niet kan probeer ik in ieder geval momenten te zoeken waar ik even alleen kan zijn.

En nog een extra tip, die ik ben vergeten te noemen in mijn video: kijk van te voren naar hoe het weer is. Zo weet je wat je aan kleding mee moet nemen. Het klimaat van een land is enigszins voorspelbaar, dus daar kun je je voor kleden. Maar niet altijd! Je hebt altijd uitschieters: storm in de zomer, een warme dag in de winter, etc. Neem dus voor de zekerheid altijd iets mee voor dit soort dagen. Laagjes in de winter die je uit kunt doen. Of een extra trui in de zomer voor een onverwachte koude dag. Of beter nog: een grote sjaal die je kunt gebruiken als deken, omslagdoek, of picknickkleed. 

Dit waren mijn tips voor reizen met autisme. Ik hoop dat je er iets aan hebt en laat gerust in een reactie weten wat jouw tips zijn! Ook als je vragen hebt: stel ze gerust. Het hoeft niet maar het mag wel.

Ondanks dat ik reizen heel leuk vindt, toch is het vaak erg stressvol voor mij. Ik moet als ik terug ben altijd even bijkomen en ontprikkelen.
Hoe is reizen voor jullie?

Heel veel liefs,

Sanne ☼