Dit is het eerste deel van de allereerste serie van Een Beetje Bijzonder. De serie zal gaan over de zintuigen en prikkelverwerking. Dit is iets waar vrijwel iedere autist problemen mee ervaart. De informatieverwerking loopt bij ons ander, en dit zorgt ervoor dat ook de zintuigen anders binnen komen.
In dit deel geef ik een introductie over prikkelverwerking en autisme. In de komende delen zal ik ieder zintuig in een apart artikel of video behandelen. Door het in verschillende delen te doen, hoop ik dat het wat duidelijker en beknopter is.
De afspeellijst met video’s van alle delen van deze serie vind je hier.
Iedereen met autisme heeft in zekere mate moeite met prikkelverwerking. Maar het kan ook een op zichzelf staand probleem zijn. De officiële Engelse benaming voor problemen met prikkelverwerking is Sensory Processing Disorder (SPD). Ik kon hiervoor geen Nederlandse naam vinden, maar ik geloof dat SPD een term is die wij hier ook gebruiken. Voor het leesgemak noem ik het verder in dit artikel SPD.
Wat misschien ook wel interessante informatie is (althans, dat vond ik), is dat prikkelverwerkingsproblemen in het algemeen vaker voorkomen bij vrouwen dan bij mannen. Dit komt doordat er kleine verschillen zitten in het brein, waardoor vrouwen gevoeliger zijn voor zintuigelijke prikkels.
Bij iemand met een SPD heeft het brein moeite met het ontvangen van en reageren op prikkels die via de zintuigen binnenkomen. Iemand kan over- of juist ondergevoelig zijn. Maar wat zijn die zintuigen dan precies? Iedereen heeft wel eens gehoord van de 5 meest bekende zintuigen: gehoor, zicht, geur, tast en smaak. Maar niet iedereen weet dat er nog veel meer zintuigen zijn. Temperatuur, pijn, coördinatie (evenwicht en positie) en externe bewegingen zijn andere zintuigen waar iemand met SPD problemen mee kan ervaren.
Iemand die over- of ondergevoelig is voor bepaalde prikkels kan dit gaan compenseren en reguleren door middel van zelfstimulerend gedrag; afgekort stimmen. Iedereen friemelt wel eens aan haar, met z’n vingers, aan z’n kleding. Dit is een lichte vorm van stimmen. Bij mensen met autisme komt het vaker en in heftigere mate voor. Bijvoorbeeld handen flapperen of heen en weer wiegen. Maar ook minder ‘opvallende’ dingen vallen onder stimmen. Ook hier zal ik een deel van deze serie aan wijden.
Kortom: iedere autist heeft prikkelverwerkingsproblemen. Maar iemand met een prikkelverwerkingsprobleem hoeft geen autist te zijn. Er zijn meer dan de 5 bekende zintuigen waar iemand problemen mee kan ervaren, die problemen bestaan uit over- en ondergevoeligheid. Men kan deze problemen reguleren door middel van stimmen. Dit is iets wat vrijwel iedereen met autisme doet (maar ook neurotypische mensen doen dit).
Dit was een korte introductie van de serie over de combinatie autisme en prikkelverwerking. In de komende delen van deze serie zal ik dieper ingaan op de zintuigen die we als mensen hebben, en ik zal mijn eigen ervaringen hiermee delen.
Misschien herken je iets niet, of juist wel; iedereen is verschillend. Misschien heb je moeite met prikkels, maar ben je niet autistisch. En ook mensen met ASS ervaren allemaal op een andere manier hun ‘problemen’ met prikkels. Ik ben geen dokter of psycholoog; al mijn informatie komt uit eigen ervaring en lezen over autisme. Maar toch hoop ik, door deze informatie te delen, dat ik anderen kan helpen.
Ik wens iedereen alvast een hele fijne Kerst en een gelukkig Nieuw Jaar! Ik weet dat dit een stressvolle periode is, maar neem je rust en het is oké om je af en toe even terug te trekken. Juist tijdens de feestdagen.
Heel veel liefs,
Sanne ☼
