Executief Disfunctioneren Deel 2 | Tips

Omdat het me de laatste tijd niet lukte om dingen te doen die ik wilde en moest doen (executief disfunctioneren), besloot ik om er een mini-serie over te maken. Dit om uit te leggen wat het is, zodat mensen die het herkennen er iets aan hebben. En om mezelf uit deze periode te halen.

In deel 1 leg ik uit wat het is en op welke manier het bij mij werkt. In dit deel, deel 2, deel ik tips over hoe je ermee om kan gaan als je zelf last hebt van zo’n periode, en over hoe je iemand kan helpen die er last van heeft. En in deel 3 neem ik jullie mee op mijn weg om uit deze periode van ED uit te komen.

De tips heb ik hieronder uitgeschreven, maar ik heb er ook weer een video over gemaakt. De video vind je onderaan dit artikel.

Hier zijn mijn tips die je kunt gebruiken voor jezelf

• Maak een planning en kijk hier meerdere keren per dag naar. Leg het op een duidelijk zichtbare plek, of stel een wekker in om jezelf eraan te herinneren ernaar te kijken. 
• Gebruik planners, lijstjes, timers, apps, etc. om je aan de planning te kunnen houden.
• Als je periodes hebt van meer of minder energie en je weet dit van jezelf, plan lastige taken dan op de momenten waarop je meer energie hebt.
• Vraag, als je dit nodig hebt, om duidelijke instructies als iemand iets van je vraagt.
• Vind je het moeilijk om gesproken instructies te onthouden, vraag dan om geschreven instructies.
• Als je de instructies niet helemaal begrepen hebt, is het oké om te vragen ze nog een keer te herhalen.
• Verdeel grote taken in kleinere taken. Doe iets stap voor stap. Probeer in te schatten hoe lang een stap duurt en plan dat in je agenda. Schrijf op wanneer een taak afgerond moet zijn, zodat je het niet vergeet.
• Probeer eens hardop te praten, mij helpt het en het houdt mijn hoofd bij wat ik doe.
• Misschien kan je bijhouden wat voor jou niet of juist wel werkt. Door hier een overzicht van te hebben weet je in toekomst wat je beter wel of niet kunt doen.
• Houd je werkplaats en de plek waar je ontspant apart van elkaar. Bijvoorbeeld: werk aan je bureau, ontspan op de bank, slaap in je bed. Door dit apart te houden weet je brein waar het aan toe is, en voorkom je dat je bijvoorbeeld nog aan werk denkt in je bed.
• Bedenk ook een vaste plek voor je to-do lijstjes, je planner, etc. zodat je weet waar het ligt.
• Zet een herinnering in je agenda of telefoon voor een verandering of overgang die gaat komen. Zo geef je jezelf de tijd om je voor te bereiden op een grote verandering, maar ook voor kleine. Bijvoorbeeld: zet een alarmpje in je telefoon dat afgaat 5 minuten voor je een vergadering hebt, of voor je les weer begint na een pauze, etc. Zo geef je je brein 5 minuten de tijd om zich hierop voor te bereiden.
• Heb je de neiging om door te slaan in hyperfocus en hierdoor de andere taken te ‘vergeten’. Zet dan een timer van een half uur of een uur (zolang als je denkt nodig te hebben) en stop wanneer de timer af gaat. Als het nog niet af is, kun je de timer opnieuw zetten, of doorgaan naar de volgende taak en het later afmaken.
• Neem regelmatig pauzes en rustmomenten. Drink een kopje thee, ga even wandelen of doe een dutje.
• Gebruik de Pomodoro techniek. Dit is een bepaalde techniek om taken uit te voeren. Het werkt zo: bedenk welke taak/taken je wilt doen. Zet een timer van 25 minuten en werk die 25 minuten zonder afleiding aan je taak. Als de timer gaat, neem dan een pauze van 5 minuten. Herhaal dit 4 keer. Gaat de timer voor de 4^e keer af, neem dan een pauze van een kwartier tot een half uur. Begin na de lange pauze eventueel opnieuw.
  Je kan één grote taak doen en daar 4x 25 minuten aan werken. Of twee kleinere taken waar je ieder 2x 25 minuten aan werkt. Of vier nog kleinere taken waar je ieder 25 minuten aan werkt. Als je een hele Pomodoro cyclus hebt gedaan, ben je twee uur verder.
• Ik heb voor mezelf een regel: doe 5 minuten klusjes in één keer. Als je al deze ‘kleine’ klusjes uitstelt wordt het alleen maar meer en meer. Maar als je ze meteen doet, ben je er snel van af en heb je meer tijd over voor andere dingen. Kleine klusjes zijn bijvoorbeeld: vaatwasser in- of uitruimen, was opvouwen, vuilnis buiten zetten, brief op de post doen, bed opmaken, kamer stofzuigen, etc.
• Een opgeruimde omgeving kan al enorm helpen. Alle prikkels en informatie van een rommelige omgeving kan ons brein moe maken zonder dat je iets hebt gedaan. Daarom doe ik iedere dag een opruim rondje.
• Voeg de KonMari-methode toe. Ik ben van plan hier later nog uitgebreider op in te gaan. Maar kort gezegd hou je alleen de spullen waar je echt blij van wordt en geef je al die spullen een vaste plek. Hierdoor krijg je een licht, geordend huis met alleen maar spullen die jij echt wilt.
• Durf om hulp te vragen. Ik weet dat dit eng kan zijn, maar het kan zoveel makkelijker gaan als je iets samen doet met iemand. En iedereen heeft wel eens hulp nodig.
• En als laatste: Wees niet te hard voor jezelf. Zie een periode van executief disfunctioneren niet als falen en schaam je er niet voor. Ik weet dat dit heel moeilijk kan zijn en daarom hoop ik dat door mijn verhaal te delen je ziet dat iedereen er wel eens last van heeft. Productiviteit is geen vaste lijn. Het gaat met ups en downs. Zeker bij iemand met autisme. En dit is soms lastig, maar uit eigen ervaring weet ik dat het beter werkt voor jezelf om dit te verdragen dan er tegenin te gaan.

Hier zijn tips waarmee je iemand kan helpen

• Als je ziet dat iemand vastloopt met een taak uitvoeren, vraag ernaar en kijk of je kan helpen.
• Wanneer je iets aan iemand wilt vragen om te doen, geef duidelijke, specifieke en gedetailleerde instructies. Misschien zelfs een beginpunt.
• Soms is het voor ons lastig om instructies te onthouden. Wees er dus van bewust dat je iets misschien nog een keer moet uitleggen, herhalen, of opschrijven.
• Probeer niet boos te worden wanneer iets niet lukt. Het kan zijn dat we niet om hulp durven te vragen uit angst dat iemand boos wordt. Heb dus geduld en blijf rustig. Dat zal ons enorm helpen.
• Bied iemand structuur en duidelijkheid. En zorg als het kan voor een prikkelarme omgeving.
• Weet dat het eerder een gebrek aan kunnen is dan een gebrek aan willen. Het minst effectieve wat je kan doen is iemand uitmaken voor lui of traag. Vaak voelen we ons al rot genoeg over het feit dat iets niet lukt.

Dit zijn mijn tips voor hoe je om kunt gaan met een periode van executief disfunctioneren. Ik hoop dat je er wat aan hebt, en onthoudt: zo’n periode gaat altijd weer voorbij.

Heb jij een tip die ik niet genoemd heb, laat het me dan gerust weten als je wilt. Het hoeft niet, maar mag wel.

Heel veel liefs,

Sanne ☼