Zoals ik in deel 1 al schreef, voelt het onnatuurlijk en ongemakkelijk om een blog te schrijven die zo zwaar en emotioneel is. De neiging om mijn gevoelens, gedachten en ervaringen weg te relativeren of het mooier te laten lijken dan het is, blijft groot.
Van nature ben ik iemand met een sterke drive om te begrijpen waarom iets gebeurt, om verklaringen te zoeken, inzichten te vinden en oplossingen te bedenken. Niet omdat ik geen ruimte wil geven aan wat er is (al speelt dat soms ook mee), maar vooral om een gevoel van houvast te ervaren.
Ook in dit deel vind je onderaan een korte samenvatting.
Overigens zijn relativeren en wegrelativeren twee verschillende dingen.
Wegrelativeren heeft te maken met ontkennen, ontkrachten en wegduwen. Relativeren daarentegen helpt om een situatie van een afstand te bekijken en in perspectief te plaatsen — al wordt dat veel moeilijker wanneer vermoeidheid, pijn of emoties de overhand krijgen.
In het eerste deel vertelde ik dat overbelasting waarschijnlijk de kern vormt van waarom ik me zo slecht voel. Maar hoe raakte ik zo overbelast? Soms lijkt het namelijk uit het niets te komen.
Maar na wat zelfonderzoek (en relativering) ontdekte ik dat het helemaal niet zo plotseling kwam.
Een kijkje in mijn agenda
Om dat duidelijk te maken, laat ik je mijn agenda tussen 9 september en 9 oktober zien:
9 september – als spreker aanwezig bij een bijeenkomst over autisme en suïcidaliteit
11 september – vrijwilligerswerk en daarna bij mijn oma langs gegaan
12 september – uiteten met een vriendin
16 september – schrijfafspraak voor het boek
17 september – begeleider kwam langs
18 september – weer langs mijn oma gegaan.
23 september – lezing geven in Soest.
25 september – vrijwilligerswerk, daarna een kleine operatieve ingreep aan mijn arm en eten bij mijn ouders en nichtje uit Zwitserland die op bezoek was
26 september – samen met mijn vriend ontbijten bij Ikea (ik had ook iets kleins nodig)
27 september – de NVA vrijwilligersdag in dierenpark Amersfoort
28 september – mijn zusje aanmoedigen bij de Halve van Haarlem (het was daar erg druk)
29 september – schrijfafspraak
2 oktober – bij mijn oma langs geweest
4 oktober – workshop over autisme gegeven aan trainingsacteurs
6 oktober – schrijfafspraak
7 oktober – onverwachts de verjaardag van mijn schoonmoeder gevierd
8 oktober – uiteten met familie voor de verjaardag van mijn vader
9 oktober – weer langs mijn oma en daarna kwam mijn begeleider
Nu ik dit teruglees, snap ik beter waarom ik me zo overbelast voel. In 31 dagen had ik 22 afspraken staan — en dan heb ik de ‘standaarddingen’ zoals het huishouden, boodschappen, huisdieren, koken, schrijven, lezingen voorbereiden, Een Beetje Bijzonder, afspreken met mijn vriend, to-do-lijstjes en zelfzorg niet meegerekend.
Sommige van die afspraken waren intensiever dan andere, maar op dit moment kosten ze eigenlijk allemaal te veel energie. Helemaal niets doen is echter ook geen optie, want dat kan weer leiden tot onderprikkeling, somberheid of verveling.
Kettingreactie
Dit creëert een kettingreactie: ik doe te veel → raak overbelast → uitputting en pijn nemen toe → ik word somber en mijn hoofd loopt vast → alles voelt zwaar → negatieve spiraal.
Het probleem is alleen dat ik me hier niet bewust van ben. Pas als ik alles op een rijtje zet, zie ik hoeveel ik eigenlijk doe of heb gedaan. Daarnaast kan ik moeilijk inschatten hoeveel energie iets gaat kosten; meestal weet ik dat pas achteraf. Daardoor overschat ik mezelf en zeg ik te snel ja.
Tegelijkertijd voel ik mijn grenzen vaak pas als mijn lichaam ze bij wijze van spreke uitschreeuwt. Een beetje spanning of stress merk ik nauwelijks. Pas bij paniekaanvallen of hevige pijn dringt het tot me door dat het te veel is, en dan is het vaak al te laat.
Dit zijn voor mij herkenbare valkuilen: te veel hooi op mijn vork nemen, grenzen niet aanvoelen of aangeven en geen hulp durven vragen. Waarschijnlijk allemaal patronen die ik op jonge leeftijd heb ontwikkeld als overlevingsstrategie om mezelf staande te kunnen houden in een wereld die regelmatig onveilig voelde. Maar nu zit het me vooral in de weg.
Ik hoop dat het, door te weten waar het vandaan komt, iets makkelijker wordt om milder voor mezelf te zijn en beter met deze valkuilen om te gaan (of zelfs deze patronen te doorbreken).
Nieuwe inzichten
De laatste jaren heb ik veel over mezelf geleerd. Zo weet ik bijvoorbeeld sinds kort dat ik sommige dingen letterlijk neem — een autistische eigenschap waarvan ik dacht dat ik die niet had. Als iemand me iets vraagt te doen, voel ik me verplicht om ja te zeggen, zeker als ik tijd heb: “Als ik kan, dan moet ik toch helpen?”
Ook voel ik me vaak verplicht om sociaal te blijven wanneer ik met anderen ben, zelfs als ik overprikkeld raak. Misschien omdat ik ooit bepaalde beleefdheidsregels als absolute waarheden heb geïnternaliseerd. Daardoor kan ik mezelf soms volledig verliezen in de behoeften van de ander en het contact met mezelf kwijtraken. Maar langzaam leer ik dat kunnen en aankunnen niet hetzelfde zijn, en dat ik mag luisteren naar mijn eigen grenzen.
Het is nog een uitdaging om het ook daadwerkelijk in te zetten, maar ik ben blij dat ik dit begin te zien.
En er is veel nieuw: vooral de chronische uitputting en pijn. Hoewel dit al een aantal jaar speelt, weet ik er nog maar weinig van en sta ik pas aan het begin van leren hoe ik ermee om kan gaan.
Mijn leven ziet er nu heel anders uit dan een paar jaar geleden en het kost tijd om me aan te passen. Toch vergeet ik dat soms, omdat ik meteen alles goed wil doen. Mogelijk komt die drang voort uit mijn perfectionisme, maar waarschijnlijk ook uit geïnternaliseerd validisme (internalized ableism). Maar dat is een onderwerp waar wil ik op een later moment graag uitgebreider op inga.
Negatieve spiraal
De onzekerheid van verandering kan ervoor zorgen dat oude, ongezonde patronen weer de overhand nemen. Ze kunnen schijnbare controle en voorspelbaarheid bieden op een moment waarop je dat niet meer ervaart. Combineer dat met vermoeidheid, pijn en negatieve emoties en je zit al snel verstrikt in een web waarin je jezelf gevangen houdt.
Op zulke momenten kan ik ervan overtuigd zijn dat wat ik voel de waarheid is en dat het nooit meer beter wordt. Terugvallen op eerdere kennis, strategieën of positieve ervaringen lukt dan niet meer.
Dit creëert een negatieve spiraal, waarin alles elkaar beïnvloedt en versterkt. Stress en emoties verstoren bijvoorbeeld mijn slaap en ik stel naar bed gaan uit, uit angst voor de volgende dag. Hierdoor slaap ik minder en minder goed. Ook eten wordt lastiger, omdat ik weinig energie heb om te koken of boodschappen te doen en bepaalde texturen moeilijk verdraag. Ik eet dan omdat ik weet dat het moet en kies vaker voor makkelijke (en ongezonde opties). Beweging schiet erbij in, waardoor mijn lichaam zich nog zwaarder voelt. Dit helpt natuurlijk ook niet mee.
Maar door dit allemaal op te schrijven, ontstaat er weer wat ruimte. Schrijven helpt me los te weken uit dat web en herinnert me eraan dat het oké is als dingen niet gaan zoals ik hoopte, en dat het menselijk is om in dezelfde valkuilen te stappen.
En hoewel het makkelijker is om dit te bedenken dan toe te passen, helpen deze reflecties me om te ontdekken wat ik nodig heb om me beter en lichter te voelen.
Hoe nu verder?
Allereerst doe ik een paar stappen terug: ik heb mijn vrijwilligerswerk voorlopig gepauzeerd en met mezelf afgesproken minder intensieve afspraken te plannen.
Volgende week ga ik een paar dagen naar een hotel op de Veluwe, om op te laden in de natuur, en in november staan een Healing Touch-afspraak en een dagje sauna gepland.
En misschien wel het belangrijkste: in december heb ik mijn intake voor revalidatie. Daar hoop ik te leren omgaan met de uitputting en pijn en een goed basis te leggen voor de rest van mijn herstel.
Om af te sluiten wil ik mezelf en misschien ook jou het volgende meegeven: “Neem de ruimte in die je nodig hebt en zorg dat je je goed voelt, zodat je dit intense leven in deze intense wereld aankan.”
De wereld is intens, soms te. Dat kan je laten vallen in een diep dal en dat is niet jouw schuld.
Maar je kunt er misschien wel iets aan doen: jezelf beter leren kennen, weten wat je nodig hebt en jezelf die ruimte geven en gunnen.
Je bent niet alleen. Dat is wat ik met deze blogs hoop te laten zien.
Ik wilde een eerlijk beeld schetsen van hoe het is om te leven met beperkingen en de lichamelijke en mentale uitdagingen die daarbij horen. En hoewel ik nu in een donkere periode zit, zijn er ook lichtpunten. Soms moet ik mijn beste doen om ze te ontdekken, maar ze zijn er wel.
Heb je soortgelijke ervaringen of uitdagingen, voel je dan vrij om ze te delen. Dat kan via een reactie onder deze blog of via het contactformulier.
Ik merk dat ik veel steun haal uit de verhalen van anderen; ze helpen me voelen dat ik niet alleen ben.
Zoals altijd: het hoeft niet, het mag wel.
Samenvatting: Om een verklaring te vinden voor mijn overbelasting heb ik mijn agenda teruggekeken. Daaruit bleek dat ik veel te veel had gedaan, zonder dat ik het doorhad. Patronen zoals te veel doen, mijn grenzen niet kunnen aanvoelen of aangeven en niet om hulp durven vragen helpen niet mee. Dat vergroot soms het risico op een negatieve spiraal. Daarnaast ontdek ik nog steeds nieuwe dingen over mezelf die ik eerder nog niet wist.
De komende maanden ga ik het rustiger aan doen en plan ik bewust dingen in die me kunnen helpen (zoals een paar daagjes op de Veluwe en therapie). In december heb ik een intake voor revalidatie.
Je bent niet alleen. En voel je de behoefte iets te delen, voel je dan vrij om dat te doen.
En als laatste: ik ben geen hulpverlener. Als je hulp nodig hebt, zoek dan iemand die dat professioneel kan bieden.
Je hoeft het niet alleen te dragen. Je bent het waard om hulp te ontvangen ♡
Heel veel liefs,
Sanne ☼
